Oś Stanisławowska - założenie urbanistyczne w Warszawie zainicjowane przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w oparciu o Zamek Ujazdowski i Drogę Królewską.

Inicjatorem powstania założenia był król Stanisław August Poniatowski, który wzorował się francuskich układach przestrzennych. W ten sposób poprzez układ placów gwiaździstych chciał połączyć ówczesną Warszawę ze swoją podmiejską rezydencją w Ujazdowie. Oś została wytyczona w latach 1768-1773 w oparciu o Zamek Ujazdowski oraz Drogę Królewską prowadzącą na pole elekcyjne na Woli.

Projekt układu architektonicznego przygotowali August Fryderyk Muszyński i Efraim Szreger. W oparciu o istniejącą Drogę Królewską (dzisiejsza ulica Nowowiejska i aleja Wyzwolenia) wytyczono place: Na Rozdrożu, Zbawiciela, Unii Lubelskiej, obecny Plac Politechniki oraz odchodzące od nich ulice. Po drugiej stronie zamku przedłużenie osi stworzył wcześniejszy Kanał Piaseczyński.

Budynki wzdłuż wytyczonych ulic i placów pojawiły się dopiero na przełomie XIX i XX wieku. Wiele z nich uległo zniszczeniu podczas II wojny światowej a układ urbanistyczny stał się po wojnie jedną z osi socrealistycznej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, przede wszystkim na obszarze osiedla Latawiec i wzdłuż alei Wyzwolenia.

Centralną część założenia stanowił zespół promienistych alej i placów. Taki układ gwiaździsty jest charakterystyczny dla stolicy Francji. Dlatego też ta część Warszawy (zwłaszcza otoczenie ulicy Mokotowskiej) gdzie widać zachowany do dzisiaj układ, nazywana jest potocznie "małym Paryżem".

AVERBIS - Przewodnik po Warszawie