Jurydyki Warszawy to zespół osad otaczających Warszawę do czasu ich likwidacji przez uchwaloną 18 kwietnia 1791 ustawę zwaną Prawem o miastach.

Powstawały od 1559 wokół Królewskiej Warszawy składającej się z dwóch odrębnych miast: Starej i Nowej Warszawy. W pierwszej połowie XVIII wieku Warszawę otaczało 28 miasteczek jurydyk. Niektóre z nich np. Grzybów, Mariensztadt, Leszno były bardzo ludne. Sam Solec liczył około 5000 mieszkańców.

Jurydyki oprócz prywatnych właścicieli, posiadały też własne sądownictwo, straże, ratusze i często też różne prawa miejskie czy własne herby. Ustawa o scaleniu miast weszła w życie faktycznie dopiero w 1794, co dało początek powstaniu nowoczesnego miasta Warszawy.

Jurydyki natomiast nigdy nie powstały w miastach pruskich. Toruń, Gdańsk, Elbląg były samodzielnymi, jednolitymi miastami o dużej autonomii.

AVERBIS - Przewodnik po Warszawie