Warszawski Mariensztat przylega od południa do Starego Miasta, leżąc u stóp Zamku Królewskiego, od którego jest oddzielony nasypem prowadzącym na most Śląsko-Dąbrowski.

Mariensztat był własnością Eustachego i Marii Potockich. Nazwa pochodzi od imienia właścicielki Marii Potockiej.

W I połowie XVIII w. Mariensztat był jurydyką. Powstanie warszawskie przyniosło zniszczenie istniejącej zabudowy Mariensztatu. Ocalała jedynie część zabudowy ul. Bednarskiej oraz część budynków przy ul. Mariensztat.

Mariensztat to jedno z najmniejszych osiedli Warszawy. Niemal całość jego zabudowy zajmuje osiedle mieszkaniowe przodowników pracy wybudowane w latach 1948 - 1949 według projektu: Zygmunta Stępińskiego i Józefa Sigalina, które urbanistycznie i architektonicznie nawiązuje do zabudowy XVIII-wiecznej. Osiedle oddano do użytku 22 lipca 1949 roku.

Było to pierwsze warszawskie osiedle zbudowane po II wojnie światowej na miejscu doszczętnie zniszczonego w powstaniu warszawskim, przedwojennego Mariensztatu. Osiedle składa się z 23 kamieniczek o łącznej powierzchni 50 000 m, wzniesionych z cegły z rozbiórki zniszczonej Warszawy. Osiedle posiada zrównoważoną, niewysoką zabudowę i dużo zieleni. Współczesny Mariensztat ani charakterem ani zabudową nie przypomina przedwojennego.

Z części położonej na skarpie wiślanej pozostały budynki stojące przy ulicy Bednarskiej i nieliczne zabudowania podwórek. Północna część tej części skarpy to obecnie duży zielony teren z odkrytym zapleczem ul. Bednarskiej i fragmentem ul. Mariensztat. Przed wojną znajdowały się tu także wysokie kamienice i wiele zaułków. Ulica Mariensztat w swojej części leżącej na skarpie przestała istnieć, a jej pozostałością jest chodnik zbiegający wzdłuż kościoła św. Anny. W tej części osiedla przed wojną niektóre kamienice były bardzo wysokie. Obecnie nie przekraczają 2-3 pięter. Również Rynek Mariensztacki zmienił swą postać i położenie, stanowiąc obecnie mało ruchliwy placyk ogrodzony balustradą.

AVERBIS - Przewodnik po Warszawie