Przy ul. Hipotecznej 2 w Warszawie znajduje się ciekawy budynek nazwany Domem pod Królami.

Został on wybudowany w latach 1616 -1624 dla podskarbiego koronnego Mikołaja Daniłowicza z Żurowa. W 1660 właścicielami obiektu zostali jezuici. W 1736 r. odkupił go kanclerz wielki koronny bp Andrzej Załuski i ulokował w nim zbiory biblioteczne swojego brata Józefa Załuskiego.

Była ta pierwsza w Polsce Biblioteka Narodowa, która działa od 07 sierpnia 1747 r. Na dachu w wieżyczce zostało ulokowane obserwatorium astronomiczne. W 1794 r. zbiory Biblioteki Załuskich liczyły: ok 400 tys. druków, ok. 20 tys. rękopisów i ponad 40 tys. sztychów. Biblioteka istniała do 1795 roku. Po upadku powstania Kościuszkowskiego caryca Katarzyna II zarekwirowała zbiory i na jej rozkaz zostały wywiezione do Carskiej Biblioteki Publicznej do Petersburga.

W 1807 w budynku wybuchł pożar i został on prawie doszczętnie spalony. Nowym właścicielem budynku został Stanisław Nowakowski. W 1824 roku w piwnicy odkrył rzeźby królów. Odnowił je, dorobił brakujące i umieścił na elewacji budynku. W 1944 r. budynek został zniszczony. Po wojnie odbudowany. Ocalały oryginalne schody i portal z XVII w. oraz fryz z popiersiami królów i książąt polskich. Dziś mieści się tutaj siedziba ZAiKS-u.

AVERBIS - Przewodnik po Warszawie